لرزش فرمان یکی از ایرادهای شایع در خودروها است که عوامل مختلفی میتواند سبب بروز این مشکل شود. از مهم ترین دلایل لرزش فرمان میتوان به شکستگی دسته موتور، بالانس نبودن رینگ، شل بودن پیچهای چرخ و خراب شدن مفصل پلوس اشاره کرد؛ اما هیچ یک از این ایرادها نمیتواند تنها در هنگام فشردن پدال ترمز سبب لرزش فرمان گردد.
دلیل اصلی لرزش پدال ترمز
دلیل اصلی لرزش فرمان هنگام ترمزگیری بروز عیب در دیسکهای ترمز است. دیسک ترمز یک صفحه فلزی دوار است که عرض آن به نوع و مدل خودرو بستگی دارد و توسط لنت ترمز احاطه شده است. هنگام فشردن پدال ترمز، لنت به سطح دیسک فشار وارد میکند و این اصطکاک سبب تولید گرما خواهد شد. لازم به ذکر است که گرمای تولید شده باید به صورت یکنواخت در سطح دیسک توزیع و دفع شود.
در طول زمان اصطکاک سبب میشود که سطح دیسک دچار خوردگی شود؛ کاهش ضخامت و تاب برداشتن دیسک دو نتیجه اجتناب ناپذیر اصطکاک و تولید گرما است. با اعمال ترمز در سرعتهای بالا، در تماس لنت با سطح دیسک، صدا و لرزش ایجاد میشود و این لرزش از طریق اتصالات به فرمان منتقل خواهد شد، بنابراین لرزش و صدا هنگام ترمزگیری دو نشانه قطعی از ایراد دیسک ترمز است.
بخوانید: زمان تعویض دیسک
لرزشهای مکرر فرمان ماشین هنگام ترمزگیری به کالیپر ترمز و همچنین لنت ترمز فشار وارد میکند؛ توصیه میکنیم تکانهای شدید فرمان ماشین هنگام ترمز را جدیتر بگیرید. تکان شدید فرمان ماشین هنگام ترمزگیری باعث میشود که قطعات سیستم ترمز خودروی شما نیز ساییده شوند و به دنبال آن هزینه کلی تعمیر سیستم ترمز افزایش زیادی پیدا کند.
سعی کنید در زمانهایی که فرمان خودرو موقع ترمزگیری زیر دستتان به لرزش میافتد و اصطلاحا فرمان میزند، سریعا به مکانیک مراجعه نمایید؛ با انجام این کار نه تنها در هزینههای خود صرفهجویی کردهاید، بلکه ایمنی خود، سرنشینان و اتومبیلهای دیگر را نیز تامین خواهید کرد.
علل لرزش فرمان و پدال ترمز خودرو در هنگام ترمز
لرزش فرمان به دلیل مشکل در روتورهای ترمز
مکانیزم ترمزگیری، به این صورت است که با فشردن پدال ترمز، لنت ترمز به دیسکها میچسبد و در اثر اصطکاک به وجود آمده، انرژی جنبشی خودرو به صورت گرما تلف میشود؛ این دیسکها، همان روتورهای ترمز میباشند.
به خاطر داشته باشید که در هر بار ترمزگیری، مقدار زیادی گرما در این روتورها تلف میشود که این امر، موجب کاهش ضخامت و کارایی روتورها است؛ در نتیجه، زمانی که ترمز میگیرید، به خصوص در سرعتهای بالا، روتورها دچار لرزش میشوند و این اتفاق، به فرمان منتقل خواهد شد و شاهد لرزش فرمان خودرو هنگام ترمزگیری خواهید بود.
تاب داشتن دیسک ترمز
تاب داشتن دیسک ترمز، باعث میشود که اتصال مناسبی بین لنتها و دیسک وجود نداشته باشد؛ در نتیجه، این تاب به لنت ترمز و در نهایت به فرمان انتقال مییابد که موجب لرزش فرمان خودرو هنگام ترمزگیری خواهد شد.
خرابی کالیپر ترمز
اتصال لنتهای ترمز به روتورها، از طریق کالیپرها انجام میشود؛ بدین ترتیب که در داخل کالیپرها، دو صفحه فلزی وجود دارد که نیروی لنتها را به روتورها اعمال میکنند. درواقع، این کالیپرها هستند که وظیفه ایجاد اصطکاک بین روتور و لنت را بر عهده دارند؛ حال چنانچه کالیپرها دچار مشکل شده باشند، تماس یکنواختی بین لنتها و روتورها ایجاد نمیشود و این امر، منجر به ایجاد لرزش خواهد شد که این لرزش، در زیر دستان شما و روی فرمان خود را نشان میدهد.
سفت شدن ترمز
در حالت کارکرد عادی سیستم ترمز، پدال ترمز با یک فشار معمولی، به سمت پایین حرکت خواهد کرد. چنان چه پدال ترمز خودرو سفت یا به اصطلاح چوب شود نیز میتواند موجب لرزش فرمان شود.
مطالعه کنید: سفت شدن فرمان خودرو
مشکلات سیستم تعلیق
یکی از دلایل لرزش فرمان خودرو هنگام ترمزگیری میتواند ناشی از خرابی سیستم تعلیق باشد که تشخیص این امر فقط از عهده یک مکانیک خبره برمیآید.
لرزش فرمان در سرعتهای بالا
یکی دیگر از موارد شایع ، لرزش فرمان در سرعتهای بالا است که میتواند ناشی از موارد زیر باشد:
خرابی سیبک
اولین دلیل خرابی سیبک است؛ سیبک یک کره فلزی به همراه یک بازو است که فرمان پذیری خودرو تا حدود زیادی به عملکرد آن بستگی دارد؛ در واقع، چرخش فرمان از طریق سیبک به چرخها منتقل میشود. چنانچه سیبک خراب شود یا بیش از حد لق باشد، میتواند منجر به لرزش فرمان گردد.
خرابی بلبرینگها
خرابی بلبرینگها، یکی دیگر از این عوامل به شمار میآید. خرابی بلبرینگها، عمدتا صدای خاصی دارد و خود شما نیز شاید بتوانید این موضوع را تشخیص دهید.
تنظیم نبودن فرمان
تنظیم بودن فرمان به معنای برابر بودن اندازه دهانه جلو و عقب چرخها است. فارغ از لرزش فرمان، بهتر است حداقل سالی یک بار تنظیم فرمان را انجام دهید؛ چراکه میزان نبودن فرمان، میتواند مشکلات جدیتری را به وجود آورد و هزینههای گزافی را به شما تحمیل کند.
خرابی میل تعادل
همان طور که از اسم این قطعه برمیآید، وظیفه ایجاد تعادل را بر عهده دارد و جهت تقسیم نیرو بین چرخها مورد استفاده قرار میگیرد. تقسیم نامتعادل نیرو بین چرخها، علاوه بر فرسایش نامتعادل آنها، باعث ایجاد لرزش در فرمان میشود.
خرابی کمک فنرها
کمک فنرها یکی از حیاتیترین قطعات سیستم تعلیق هستند و مانند خط مقدم در جهت گرفتن دست اندازها و ناهمواریهای جاده عمل میکنند. خرابی یا فرسودگی کمک فنرها، باعث انتقال لرزشهای جاده به سیستم فرمان و در نهایت، غربیلک فرمان میشود.
خرابی میل فرمان
میل فرمان معیوب، منجر به سایش نامتعادل چرخها و در نتیجه، عدم تعادل در چرخها خواهد شد که لرزش فرمان را در پی دارد. لازم به ذکر است که خرابی میل فرمان، حتی میتواند باعث بریدن فرمان نیز شود.
شل بودن اتصالات چرخها
گاهی اوقات شل بودن پیچهای چرخ و سایر اتصالات، باعث لرزش فرمان میشود که این موضوع با یک آچارکشی قابل رفع است.
بالانس نبودن چرخها
عدم تعادل در چرخها، باعث ایجاد فشار نامتعادل روی آنها میشود و با افزایش سرعت خودرو، راننده احساس لرزش در فرمان خودرو و در موارد شدیدتر، حتی احساس لرزش در کابین خودرو را خواهد داشت.
خرابی شاسی خودرو
چنانچه شاسی خودرو به هر دلیلی (اغلب تصادف) دچار مشکل شده باشد، این مشکلات صرفا منتهی به شاسی نمیشوند و باعث معیوب شدن جلوبندی و سیستم تعلیق نیز هستند. جلوبندی و از جمله سیستم تعلیق، ارتباط تنگاتنگی با سیستم فرمان دارد و خرابی آن، مشکلاتی را در سیستم فرمان به وجود خواهد آورد که یکی از این مشکلات، لرزش فرمان در سرعتهای بالا است.
بخوانید: دلایل سوت کشیدن لنت ترمز
این که این موضوع تا چه حد فوری است بستگی به علت زدن فرمان خودروی مربوطه در هنگام ترمز گیری دارد؛ اگر زدن فرمان موقع ترمز به علت سفت بستن روتور باشد، میتوانید برای ماهها یا حتی سالها آن را نادیده بگیرید؛ اما اگر علت لرزش فرمان خودرو به سبب شل شدن پیچ و مهره ها در سیستم ترمز خودروی مربوطه باشد، میتواند خطرناک باشد و هزینه تعمیر بالایی نیز خواهد داشت. در این حالت ارتعاشات زیاد باعث نابودی تمام سیستم ترمز اعم از کالیپرها، پیچ و مهرهها، لنت های ترمز و … میشود؛ در نتیجه هزینه تعمیر را چند برابر میکند. یکی از دلایلی که باید سفت بسته شدن روتور را جدی گرفت این است که این شل بودن ممکن است باعث لرزش ماشین هنگام ترمز زدن در سرعت بالا و عدم تعادل خودرو شده و خطرناک باشد.
راهکارهایی برای تعمیر لرزش فرمان و پدال ترمز
یکی از دلایل لرزش فرمان خودرو میتواند مربوط به عدم اتصال درست روتور باشد. برای این مشکل باید به یک مکانیک مراجعه کنید تا این مشکل را رفع کند. عدم اتصال درست روتور در هنگام ترمزگیری باعث میشود که لنت با بخشی از روتور تماس داشته باشد و با بخشی دیگر ارتباطی برقرار نکند و باعث لرزش فرمان شود؛ برای اتصال درست باید به گشتاور استاندارد روتور توجه کرد که مکانیک ها از این موضوع آگاهی دارند.
دلیل اصلی لرزش فرمان خودرو در زمان ترمز گرفتن مربوط به تاب برداشتن روتور است. مکانیک میتواند با یک روش ساده این موضوع را مورد بررسی قرار دهد. او باید روتور را چرخانده و با دست خود سطح آن را بررسی نماید. روتور باید بدون هیچ گونه مشکلی بچرخد و بدون هیچ مشکلی تا نشانهای از مقاومت دوران کند. در صورتیکه مکانیک شما نظر دیگری داشته باشد، باید به رفع مشکل روتور بپردازید.
لازم به ذکر است که با تراش روتور، ضخامت آن کاهش خواهد یافت، بنابراین در برابر ترمزهای شدید مقاومت کمتری از خود نشان میدهد که خود باعث تاب برداشتن دوباره آن میشود. در صورت ایجاد این مشکل باید دوباره به مکانیک مراجعه نمایید.
چند نکته مهم در مورد لرزش پدال و فرمان خودرو
با دیسکی که پیچهایش بهصورت غیریکنواخت محکم شده است، میتوانید ماهها یا حتی چند سال به رانندگی ادامه دهید، البته باید توجه داشته باشید که عدم رفع ایراد و ادامه استفاده از خودرو در این شرایط میتواند هزینههای تعمیر را چندین برابر کند.
اگر لرزش فرمان بهدلیل شل بودن پیچهای تایر باشد، رانندگی با خودرو بسیار خطرناک خواهد بود و رسیدگی در جهت رفع مشکل باید هرچه سریعتر انجام شود. در شرایطی که دیسک ترمز دچار تاب شده است، احتمالا میتوان تعمیر دیسک را تا حدودی به تعویق انداخت، اما باید توجه داشته باشید که لرزشهای مزمن میتواند سبب خوردگی سریعتر سایر اجزای خودرو و افزایش هزینههای تعمیر شود؛ به طور کلی این مشکل سبب آسیب جدی و جبران ناپذیری به سیستم ترمز و افزایش هزینه تعمیر آنها طی طولانی مدت میشود. بهترین روش، حل مشکل در اسرع وقت است.
تاثیر لنت ها بر لرزش فرمان و دیسک ترمز
هرچقدر بیشتر رانندگی کنید، مسلم است که از ترمز بیشتر استفاده میکنید و بنابراین لنت های ترمز سریعتر فرسوده خواهند شد. در حالت های استفاده نرمال از خودرو، حتما بازرسی سیستم، دیسک و لنت ترمز را سالی یک بار انجام دهید. از لنت های استاندارد و توصیه شده توسط کمپانی تولید کننده خودرو و بدون در نظر گرفتن چند درصد قیمت بالاتر آنها استفاده کنید، زیرا لنت های نامرغوب هزینه های بیشتری را به جهت تعویض دیسک های آسیب دیده در پی خواهند داشت.
بخوانید: تشخیص لنت ترمز خوب
با ترافیک هم گام باشید؛ محدوده سرعت را رعایت کنید و سپر به سپر خودروی جلویی حرکت نکنید و فضای کافی با خودروی جلویی را در نظر بگیرید. انجام این کار سبب تولید گرما، اصطکاک و فرسایش کمتر میشود که یک حرکت مناسب برای حفظ کیفیت و سلامت لنت ها و دیسک ها میباشد. عادت های خشونت آمیز را ترک کنید، زیرا رانندگی توام با فشار عصبی باعث ترمز گرفتن در آخرین دقایق شده و این کار علاوه بر خطرات احتمالی برخورد و تصادف های ناگهانی، به مروز زمان دیسک ترمز را از بین میبرد.
در مواقعی که قصد شستشوی خودروی خود را دارید، حتما به موتور اجازه دهید تا به دمای نرمال خود برسد؛ سپس نسبت به شستشوی خودرو اقدام نمائید. آب ریختن روی دیسک ترمز در حالتی که داغ باشد باعث تاب برداشتن دیسک ترمز خواهد شد که این امر منجر به کاهش عمر دیسک ترمز ماشین خواهد شد.
نتیجهگیری
به طور کلی لرزش فرمان به طور مستقیم در کنترل خودرو تأثیرگذار است و میتواند خطرات رانندگی را تا حد زیادی افزایش دهد. به همین جهت توصیه میشود که قبل از بروز هرگونه حادثه های و افزایش هزینههای تعمیر خودرو، نسبت به رفع ایراد در سیستم ترمز اقدام کنید؛ قبل از سفر اجزای مؤثر در ایمنی خودرو را کنترل کنید و در صورت وجود هرگونه مشکل به مکانیکی ماهر و کاربلد مراجعه نمایید تا از بروز حادثه جلوگیری شود.