حذف 
سیستم ترمز خودرو یکی از مهمترین بخش‌های هر خودرو میباشد که نقشی تعیین کننده در سلامت و ایمنی سرنشینان آن دارد؛ این سیستم خودرو نیز همانند سایر قسمت‌های خودرو نیاز به سرویس ماهیانه دارد تا ایمنی خودرو و سرنشینان آن تامین شود. سیستم ترمز خودرو شامل بوستر ترمز، پمپ ترمز، دیسک چرخ جلو و عقب، لنت ترمز و مخزن روغن ترمز میباشد. از عوامل خرابی سیستم ترمز خودرو می‌توان به کم شدن میزان روغن ترمز و استفاده از روغن ترمزهای نامرغوب اشاره کرد؛ لازمه داشتن یک سیستم ترمز مطمئن، داشتن یک روغن ترمز خوب و با کیفیت است.
روغن ترمز خودرو
روغن ترمز خودرو به مایعی سیال و هیدرولیکی گفته می‌شود که دارای ویسکوزیته پایین است؛ در فشار بالا کار می‌کند و در چنین شرایطی تراکم پیدا نمی‌کند؛ سیستم ترمز خودرو بدون این مایع از کار خواهد افتاد و کارایی لازم را نخواهد داشت. با فشار دادن پدال ترمز، پمپ و پوستر ترمز روغن ترمز را از طریق لوله‌های فولادی متعلق به سیستم ترمز، با فشار زیاد به کالیپرهای چهار چرخ انتقال می‌دهد تا باعث برخورد لنت با دیسک شود و در نهایت خودرو متوقف گردد.
این روغن در عین حال که عملکرد ساده‌ای دارد، نقش بازدارندگی مهمی را در سیستم کنترل سرعت خودرو ایفا می‌کند. این مایع، نسبت به رطوبت حساس است و رطوبت، نقطه جوش آن را پایین می‌آورد که باعث می‌شود خاصیت خود را از دست بدهد. لازم به ذکر است که روغن موتور عموما در دمای بالای 185 درجه سانتیگراد به جوش می‌آید.
در سیستم ترمزگیری، انرژی جنبشی خودرو توسط اصطکاک به حرارت تبدیل می‌شود و حرارت تولیدی در این فرآیند به دیسک و لنت ترمز منتقل می‌شود تا از خودرو از حرکت بایستد. در ترمزگیری‌های مداوم و سنگین دمای دیسک‌های ترمز به 500 درجه سانتی گراد نیز می‌رسد. اگر حرارت زیادی به روغن ترمز منتقل شود و روغن کیفیت مناسب نداشته باشد، ایجاد حباب هوا یا بخار در سیستم روغن ترمز اجتناب ناپذیر است؛ حباب هوا در روغن ترمز موجب کاهش قدرت ترمزگیری خودرو و حتی از کار افتادن آن می‌شود.
بخوانید: علائم خرابی لنت ترمز
کیفیت روغن ترمز
چهار تفاوت اصلی و خاصیت قابل اندازه‌گیری برای روغن ترمز قابل تعریف است که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد؛ لازم به توضیح است که مواد پایه تولید روغن ترمز هیدروکسید گلیکل، گلیکول اتر و بورات میباشد.
نقطه جوش خشک یا ERBP
روغن ترمز به دلیل داشتن ماده هیدروکسید در ساختار خود، به خوبی رطوبت محیط را جذب می‌کند؛ اگر روغن ترمز را بعد از تولید و بدون برخورد با رطوبت، گرما بدهند در دمایی مطابق با دمای نقطه جوش خشک شروع به جوشیدن خواهد کرد. این دما مشخص می‌کند که اگر در سیستم ترمز یک خودرو دمای روغن ترمز به این حد برسد، روغن ترمز شروع به تبخیر شدن می‌کند و حباب‌های بخار روغن موجب از کار افتادن سیستم ترمز می‌شود.
نقطه جوش مرطوب WET EBRP
روغن ترمز را در هنگام تولید، در محلی مرطوب می‌گذارند تا رطوبتی به اندازه حداکثر پنج درصد جذب کند؛ سپس نقطه جوش روغن را مجددا بررسی می‌نمایند. این دما بیان می‌کند که یک روغن ترمز کهنه و یا یک سیستم غیر آب بند در خودرو تا چه دمایی میتواند حرارت را پیش از تولید حباب و از کار افتادن سیستم ترمز تحمل کند.
ویسکوزیته
یکی از نکات مهم در پارامترهای روغن ترمز ویسکوزیته یا چگالی آن در دمای پایین میباشد؛ بدین معنا که برای مثال در دمای 40- درجه سانتیگراد و در زمان فعال شدن سیستم ترمز نباید ویسکوزیته روغن ترمز بیش از حد بالا باشد تا بتواند بلافاصله ایمنی خودرو را تامین نماید.
مطالعه کنید: استاندارد های سطح کیفی روغن موتور
سطح اسیدی PH
سطح اسیدی روغن ترمز باید بین عدد 7 تا 11 باشد تا از خوردگی در سطح فلز و اورینگهای لاستیکی جلوگیری شود.
جلوگیری از ورود رطوبت به روغن ترمز
از بسته بندی‌های قدیمی و باز که احتمالا از روغن ترمزهای کارکده یا نامرغوب جمع آوری شده، استفاده نکنید.
نفوذ رطوبت به داخل سیستم ترمز معمولا از طریق خطوط انتقال ترمز و اورینگها اتفاق می‌افتد؛ از این رو نیاز به بررسی مداوم این خطوط در سرویس‌های دوره‌ای میباشد.
وجود هوا در سیستم ترمز به صورت مرتب نشان دهنده وجود رطوبت در روغن ترمز میباشد؛ عامل به وجود آمدن هوا بخار شدن آب در دمای 100 درجه سانتیگراد میباشد. از آنجایی که در سیستم ترمز حرارت وجود دارد، سبب ایجاد اختلال در سیستم ترمز و عدم عملکرد درست آن می‌شود.
استانداردهای مهم روغن ترمز
روغن ترمز برای سیستم ترمز بسیار مهم است و باید وظیفه‌اش را تحت هر شرایطی انجام دهد، براساس اطلاعات اداره ایمنی بزرگراه بخش حمل و نقل ملی (NHTSA)، روغن ترمز باید برای 4 استاندارد مهم تست شود:
- روغن ترمز باید در دماهای پایین سیال بماند و نباید با انجماد سفت شود.
- روغن ترمز باید در برابر جوش و تبخیر در دماهای بالا مقاومت داشته باشد
- کار کردن با بخش‌های دیگر سیستم ترمز و دیگر مایعات ترمز
- میزان خوردگی سیستم ترمز را کاهش دهد
دسته‌بندی روغن‌های ترمز
روغن ترمزهای هیدروکسیدی، گلیکول، گلیکول اتر و بورات، به چهار دسته تقسیم میشوند:
روغن DOT3
این روغن از پایه گلیکول، گلیکول اتر و بورات است. نقطه جوش خشک EBRP این دسته از روغن‌های ترمز حداقل 205 درجه و نقطه جوش مرطوب WET EBRP آن حداقل 140 درجه میباشد. جذب آب آن در سال نیز 1.2% می باشد که به شرایط نگهداری و عملکرد سیستم نیز بستگی دارد. لازم به توضیح است که این روغن‌های ترمز برای استفاده در اکثر وسایل نقلیه، در شرایط رانندگی عادی، مناسب میباشد.
روغن DOT5.1
پایه این محصول مشابه DOT 3 میباشد؛ نقطه جوش خشک آن EBRP حداقل 260 درجه و نقطه جوش تر آن WET EBRP حداقل 180 درجه سانتیگراد میباشد. این روغن ترمز برای کامیون‌ها و ناوگان حمل و نقل سنگین مناسب است. نقطه جوش این روغن از DOT 3 و DOT 4 بالاتر است و برای خودروهای سنگین و مسابقهای کارایی مناسبی خواهد داشت.
بخوانید: راهنمای خرید لنت ترمز
روغن DOT 5
پایه این روغن سلیکون میباشد؛ نقطه جوش خشک آن EBRP حداقل 260 درجه و نقطه جوش مرطوب آن WET EBRP حداقل 180 درجه است. این روغن ترمز برای خودروهای قدیمی که برای مدت طولانی استفاده نمیشود و خودروهای نظامی مناسب است. این روغن‌ها هیدروکسیدی نمی‌باشند، درنتیجه نباید با روغن‌های دیگر مخلوط گردد؛ این روغن ترمز با آب مخلوط نمی‌گردد و به رنگ خودرو نیز آسیبی نمی‌رساند. این روغن ترمز برای خودروهای مسابقهای کارایی ندارد و با ورود یک قطره آب به سیستم ترمز، احتمال ایجاد خطرات جدی وجود دارد. این روغن ترمز برای خودروهای دارای ABS نیز مناسب نمی‌باشد.
روغن DOT4
پایه این روغن همانند DOT3 بوده و نقطه جوش خشک آن EBRP حداقل 230 درجه و نقطه جوش مرطوب آن WET EBRP حداقل 155 درجه است که از DOT 3 بالاتر میباشد.
روغن DOT4 CLASS6
این روغن ترمز نسخه ارتقا یافته روغن DOT 4 میباشد و دارای نقطه جوش خشک آن EBRP حداقل 265 درجه و نقطه جوش مرطوب آن WET EBRP حداقل 175 درجه میباشد؛ بدیهی است که استانداردهای این روغن ترمز نسبت به روغن ترمزDOT 4 بالاتر است که برای سیستمهای الکترونیکی مانند ABS و ESB مناسب است. بیشتر تولید کنندگان خودروهای مدرن نیز از این روغن استفاده میکنند.
زمان مناسب برای تعویض روغن ترمز
روغن ترمزها چون از جنس گلیکون هستند رطوبت را جذب میکنند تا از پوسیدگی سیستم ترمز جلوگیری شود و مانع از بین رفتن مدارها شوند؛ باید دقت شود که در نهایت روغن ترمز نیز به نقطه اشباع خواهد رسید و در این زمان رطوبتی که به روغن ترمز می‌رسد، قابل جذب نبوده و عملا کارایی روغن ترمز از بین می‌رود. در این حالت روغن مذکور ممکن است در قسمت‌های مختلف سیستم ترمز خودرو جمع شده و باعث بروز اشکالاتی نظیر خالی شدن روغن ترمز شود.
حداکثر بعد از گذشت دو سال از مصرف روغن ترمز مرغوب زمان تعویض آن فرا خواهد رسید. سازندگان پیشنهاد میکنند که طی هر 40 تا 50 هزار کیلومتر اقدام به تعویض روغن ترمز نمایید. البته به یاد داشته باشید که زمان تعویض روغن ترمز میتواند به محل زندگی شما نیز بستگی داشته باشد؛ اگر در محیط‌های مرطوب زندگی می‌کنید واجب است که هر سال یکبار و یا هر 20 تا 25 هزار کیلومتر اقدام به تعویض روغن ترمز نمایید.
زمانی که روغن ترمز شفافیت خود را از دست دهد و به صورت کدر و اشباع شده باشد، می‌توان تشخیص داد که زمان تعویض آن فرا رسیده است. بهترین راه برای تشخیص زمان تعویض روغن ترمز استفاده از دستگاه BFT است؛ این دستگاه با سنجش نقطه جوش روغن ترمز به شما زمان تعویض روغن را اعلام می‌کند.
چرا روغن ترمز باید تعویض گردد
در پاسخ به این سوال باید گفت که استفاده از روغن ترمزهای کدر یا روغن ترمزی که جریان را در لوله‌ها و خطوط سیستم ترمز به درستی به چهار چرخ اعمال نمی‌کند، گاها به عنوان خطرناک‌ترین تهدید برای راننده و سرنشینان خودرو محسوب می‌شود. در همین راستا در بعضی از کشور‌ها بازرسی دوره‌ای روغن ترمز از ضروریات است؛ چراکه همین امر میتواند موجب کاهش تصادفات و استهلاک خودرو گردد.
تمامی روغن ترمزها دارای نقطه جوش مینیموم هستند؛ در نتیجه دیرتر با رطوبت اشباع میشوند. لازم به ذکر است که جذب 3 درصد آب میتواند به کاهش 50 درصدی نقطه جوش منجر شود. ترمزهای داغ‌تر نیازمند روغن با دامنه گرمایی بیشتر هستند زیرا گرمای بیشتری را دریافت میکنند.
روغن ترمزها در سیستم‌هایی که به ترمز داغ‌تر مجهز هستند حجم قابل توجهی از بخارات حاصل از فعالیت سیستم را جذب کرده و اگر روغن‌های مذکور دامنه گرمایی بالایی نداشته باشند، قابلیت تراکم قابل قبولی نخواهد داشت و همین موضوع سبب می‌شود که فشار دادن پدال ترمز نتیجه‌ای در بر نداشته باشد؛ این عدم واکنش به خصوص در مواقعی که خودرو با سرعت زیادی در حال حرکت است خطرآفرین خواهد بود. علاوه بر ایجاد مشکلات ایمنی، روغن دارای رطوبت میتواند موجب زنگ زدگی و خوردگی در کالیبر ترمز، مجاری روغن ترمزها، سیلندر اصلی و لوله‌های فولادی نیز گردد.
در ادامه پیشنهاد میکنم از لنت ترمز های ژاپنی الیگ در لینک زیر دیدن فرمائید.