قطعهای مهم در خودرو که موجب کنترل دمای موتور میشود، ترموستات در راه جریان آب سیستم رادیاتور قرار دارد و کارش باز و بسته کردن راه آب و همچنین برگشت آن به داخل رادیاتور میباشد. در صورتی که ترموستات وظیفه خود را به خوبی نشان ندهد در عملکرد موتور اختلالاتی جدی به وجود میآورد.
در ابتدا نگاهی کوتاه به چیستی ترموستات خواهیم انداخت و سپس شما را با اصلی ترین علائم خرابی ترموستات آشنا خواهیم کرد.
ترموستات چیست؟
ترموستات قطعهای که وظیفه کنترل خودکار جهت تنظیم دما در محیط بسته دارد، این سیستم به دستگاههای کرو و سرد اتصال میدهند. این وسیله الکتریکی که به آن دماپا گفته میشود با قطع و وصل کردن، میزان دما را تحت نظارت در آورده و آن را در یک دمای نرمال ثابت نگه میدارد. وقتی که دمای محیط به میزان استاندارد برسد ترموستات برق دستگاه را قطع کرده و اگر دما چند درجه از میزان تنظیم پایینتر برود دوباره شروع به کار میکند. ترموستات در انواع متفاوت و با سنسورهای متنوع میزان دما را مورد بررسی و سنجش قرار میدهد.
ترموستات به طور خودکار دمای خودرو را کنترل کرده و حرارت را در 85 درجه حفظ میکند، در صورتی که دما پایینتر از این باشد روغن غلظت پیدا میکند. اگر روغن غلظت پیدا کند روغن کاری قسمتهای مختلف موتور به درستی انجام نمیشود و همچنین بالا رفتن دمای موتور بالاتر از میزان استاندارد روغن رقیق شده و ویژگیهای خود را از دست میدهد. به همین دلیل جهت کارکرد درست موتور و رساندن آن به دمای استاندارد از این قطعه در خودرو به کار میرود که نقش مهمی را در سلامتی خودرو ایفا میکند.
ترموستات در فصلهای سرد سال کمک کننده خوبی برای کار موتور میباشد و موتور را در کوتاهترین زمان گرم میکند، موتور به گونهای ساخته شده که در دمای متعادل باید کار کند. اگر موتور سرد باشد در قطعات فرسایش ایجاد کرده و با نصب ترموستات و ایجاد گرمای مناسب میزان فرسایش را کاهش داده و به طول عمر موتور افزوده میشود. بسیاری از افراد معتقدند ترموستات فقط در سرما کاربرد دارد اما این فکر درست نیست و در فصلهای گرم این قطعه به عملکرد موتور کمک میکند.
وظایف ترموستات
ترموستات راه جریان مایع خنک کننده موتور را میبندد و مانع ورود آن به رادیاتور در زمان پایین بودن دمای پیشرانه میشود، زیرا در این حالت مایع خنک کننده موتور در اطراف رادیاتور مسدود شده و جریان ندارد. زمانی موتور به درجه 95 درجه برسد ترموستات کار خود را شروع میکند، و در بالاترین سرعت دمای خودرو را به حالت عادی بر میگرداند. با تنظیم این دما مانع فرسوده شدن و بوجود آمدن رسوبات و آلایندهها میشود. باید یک آزمایش ساده میتوانید قدرت این قطعه را متوجه شوید، با گذاشتن در ظرف در حال جوش میبینید سوپاپ ترموستات به آرامی باز شده و دما را تنظیم میکند. با خرید ترموستات خودتان میتوانید صحت و سلامتی آن را مشخص کنید تا از نداشتن عیب جلوگیری شود.
ترموستات به یک سیلندر کوچک در موتور به کار رفته و در داخل آن موم قرار دارد، که در دمای 82 درجه سانتیگراد به مایع مبدل میشود. میلهی به سوپاپ این قطعه اتصال دارد، که در داخل موم تعبیه شده و در زمان تبدیل موم به مایع در میزان مورد نظر انبساط پیدا میکند و میله را به طرف سیلندر میبرد. در اینجا سوپاپ شروع به باز شدن میکند و مانند یک دماسنج عمل کرده و در صورت بالا رفتن دما موم بیشتر منبسط شده و سوپاپ بازتر میشود.
همه چیز در مورد: سیستم خنک کننده موتور
نشانههای خرابی ترموستات
اگر ترموستات دچار مشکل شود سریع بر روی دمای موتور تاثیر میگذارد، و در صورت متوجه نشدن خسارت جبران ناپذیری به خودرو وارد میکند. اگر این قطعه عیب پیدا کند موتور را دیر گرم کرده و میزان مصرف سوخت را فزایش میدهد. خرابی ترموستات موجب فرسوده شدن سیلندر و همچنین پایین آمدن غلظت روغن شده که همه اینها بر روی فرسایش خودرو اثر گذار میباشد.
در زمان معمولی باز و بسته شدن ترموستات در موقعیت مناسب انجام میشود، در اینجا سیستم خنک کننده دچار هیچ مشکلی نمیشود. در صورتی که این قطعه دچار مشکل شود سنسور ترموستات در زمان لازم کار نکرده و ترموستات به درستی باز و بسته نمیشود. در این حالت مایع خنک کننده که در رادیاتور قرار دارد به درستی خارج نمیشود، و دمای موتور افزایش پیدا کرده و موجب به جوش آمدن موتور میشود.
وقتی ترموستات در حالت غیر فعال قرار گیرد، مایع خنک کننده که در رادیاتور قرار دارد در زمان پایین بودن حرارت موتور وارد مجاری شده و ایجاد اختلال در کار موتور میکند. همیشه با انجام بررسیهای لازم از درست بودن ترموستات مطمئن شوید و حتما اقدام به تعویض آن کنید.
علائم خرابی ترموستات
- دمای موتور بیش از حد معمول بالا رفته و موجب به جوش آمدت موتور شده که این اتفاق در ابتدای روشن کردن خودرو اتفاق میافتد. با تغییر دما آبی که درون رادیاتور قرار دارد به وسیله نشانگر دیده میشود و اگر متوجه تغییر شدید مشخص کننده ترموستات میباشد. تغییر درجه حرات غیر عادی و بالا و پایین رفتن آن به شما هشدار خرابی این قطعه را میدهد. میزان کم و زیاد شدن ناگهانی دما تاثیرات منفی داشته و حتما به اینکه توجه داشته باشید.
- درجه آمپر در حال تغییر و نوسان میباشد.
- ریختن آب رادیاتور از قطعات مختلف خودرو
- مصرف سوخت ناگهان افزایش پیدا میکند.
- نشت مایع خنک کننده
وقتی موتور به جوش میآید باعث از کار افتادن عملکرد درست خودرو میشود، در اینجا بیش از حد معمول سوخت گیری میکند. اگر متوجه شدید میزان مصرف سوخت خودرو افزایش پیدا کرده به ترموستات سری بزنید زیرا ممکن است دلیل آن خرابی این قطعه باشد.
- روغن موتور زیاد مصرف میشود.
یکی دیگر از علائم خرابی ترموستات مصرف بیشتر روغن موتور میباشد، تغییر دما موجب مصرف غیر عادی آن میشود.
موارد ذکر شده نمونه شایع از علائم خرابی ترموستات میباشد، که همه این موارد با کمترین هزینه درست میشود. مهمترین نکته که باید مد نظر داشت خارج کردن ترموستات در فصل تابستان است، با این کار به خودرو خود ضرر وارد میکنید. در مناطقی که گرمسیر باشند میتوانند از ترموستات با درجه پایین استفاده کنند و مناسبترین درجه 72 درجه سانتیگراد میباشد. با تعویض کردن ترموستات در دورههای مختلف به نفع ماشین بوده و مانع آسیب رسیدن به خودرو میشوید و با وجود کم هزینه بودن ترموستات از مخارج سنگین قطعات دیگر جلوگیری میکنید. مهمترین نکته درباره خرید ترموستات جدید میزان دمای آن با دمای مشخص شده خودرو شما توسط کارخانه تولید کننده میباشد.
بخوانید: علائم خرابی لنت ترمز
آیا ترموستات تعمیر میشود؟
میزان دمایی ترموستات در کارخانه مشخص شده، و اگر این میزان درجه تغییر کند ترموستات را باید عوض کرد. قطعههایی که مصرفی هستند بعد از گذشت زمان از کارکرد آن کاسته میشود، ترموستات هم یک قطعه مصرفی در خودرو میباشد و قابل تعمیر نمیباشد و در صورت داشتن علائم خرابی باید آن را تعویض کرد.
اگر متوجه شدید ترموستات دمای خودرو را تنظیم نمیکند و ماشین جوش میآورد بدانید این قطعه دچار عیب شده و موجب سوخته شدن واشر سیلندر و همچنین به قطعات موتور آسیبهایی وارد میکند. وقتی دمای خودرو افزایش پیدا کند چراغ هشدار آمپر و چک به شما اخطار داده و روشن میشود و حتما با دیدن آن مسئله خرابی ترموستات را جدی بگیرید.
همانطور که گفته شد تولید کننده خودرو میزان دمای را مشخص کرده و شما باید طبق آن ترموستات جدید را خریداری نمایید، اگر از ترموستات غیر استاندارد استفاده کنید مشکلات زیر در خودرو به وجود میآید:
- افزایش سوخت
- مصرف بالای روغن و پایین آمدن غلظت روغن
- استهلاک سریع سیلندر و پیستون
- فرسودگی سریع قطعات
با توجه به ضررهایی که به خودرو میرسد به دنبال ترموستات خوب برای خودرو خود باشید تا هزینههای اضامی را متحمل نشوید. زیرا ترموستات با ایجاد دمای استاندارد برای خودرو از عملکرد مناسب آن محافظت میکند، اگر احساس کردید ترموستات به خوبی عمل نمیکند تعمل نکرده و این قطعه را سریع تعویض کنید. به هیچ عنوان این قطعه را از ماشین خود حذف نکنید با توجه به توضیحات داده شده میدانید چه نقش مهمی در عملکرد و سلامتی خودرو دارد.
مشکلات احتمالی در صورت یکسره کردن ترموستات
- قطعات داخلی موتور دچار نقص میشود.
- دمای موتور تنظیم نیست و کاهش و افزایش پیدا میکند.
- راندمان کار موتور پایین میآید.
- تاب برداشتن سر سیلندر
- ناگهان موتور خنک میشود.
- قطعات مختلف موتور فرسوده میشود.
عوارض حذف ترموستات از خودرو
بیشتر افراد در فصل گرم سال اقدام به جدا کردن ترموستات میکنند، درست در زمانی که هوا گرم شده و دلیلی بر افزایش دمای خودرو میشود. اگر ترموستات وجود نداشته باشد مایع خنک کننده موتور جاری میشود، در این حالت موتور باید بیشتر زمان صرف کند تا روشن شود. نبود این قطعه مانع برگشتن آب به داخل رادیاتور شده و میزان جریان ورود و خروج آب بالا میرود. زمان زیادی برای خنک شدن رادیاتور وجود ندارد و به غیر از روزهای سرد در روزهای گرم سال هم خنک کننده موتور عملکرد درستی نخواهد داشت.
بخوانید: علائم خرابی تسمه تایم
در مسیرهایی که ناهمواری زیادی وجود دارد مخصوصا در سر بالاییها دمای موتور افزایش پیدا میکند، و در سرپایینی جریان آب بیشتر شده و موتور ناگهان سرد میشود. این تغییرات ناگهانی در سر سیلندر اختلال ایجاد کرده و عیوب بسیاری در قطعات خودرو به وجود میآورد.
علت نامنظم بودن دمای موتور
- نشتی در سیستم خنک کننده موتور
- کم شدن سطح مایع خنک کننده موتور در مخزن مربوط
- عیب پیدا کردن پمپ آب یا تسمه آب
- شیلنگ رادیاتور خراب است.
نحوه بررسی ترموسات خودرو
- تا هنگامی که که موتور و رادیاتور سرد نشده به آن دست نزنید.
- کاپوت را بالا نزنید و شیلنگ که در بالای رادیاتور قرار دارد از طرف مورد بررسی کنید تا به ترموستات برسید.
- برای اینکه ترموستات را بررسی کنید موتور را چند دقیقه روشن کرده و دریچه ورودی را چک کنید تا متوجه جاری شدن مایع خنک کننده شوید.
مطالعه کنید: علائم خرابی شمع خودرو